Sex en de Kempen
Moge Allah het verhoeden, zei ze. En toen kwam haar zoon uit de kast en hing ze een regenboogvlag uit haar raam. Mijn huisarts in Overpelt verliet zijn kerktoren nooit en vroeg zich altijd af waar het toch in ‘s hemelsnaam naartoe ging met de wereld. Het gezinsmodel, met als rolmodellen een vader en een moeder was aan het wankelen volgens hem. Zijn dochter werd een succesvolle gynaecologe in Amerika en vond de liefde bij een Canadese kunstenares. Hij reist nu twee keer per jaar naar Amerika om zijn kleinkinderen te zien. Een bedrijfsleider in Neerpelt sprak over verwerpelijk gedrag waar de kinderen dag in dag uit aan blootgesteld werden. Hij was er nog niet over uit wat nog walgelijker was, twee vrouwen of twee mannen. Totdat zijn vrouw hem in het huwelijksbed betrapte met een andere man. Overpelt daverde in die tijd.
Oogschaduw en felrode lippenstift
Een andere man, die in de zaak van mijn moeder wekelijks een kebabschotel kwam eten met zijn gezin, was gelovig en sprak de hele tijd over zijn liefde voor Jezus Christus. Zijn Poolse vrouw daagde hem na een tijd uit en zei dat zij God was. De man wankelde en vond zichzelf terug in de spiegel van zijn ziel. Ze gingen scheiden, hij belandde zonder werk en zonder dak boven zijn hoofd in de burelen van het lokale OCMW waar hij een uitkering en onderdak kreeg.
alsof hij smeekte om hem niet te veroordelen
In zijn studiootje begon hij te experimenteren met vrouwelijke kleding. Vanaf toen kwam hij alleen een broodje kebab eten in de zaak van mijn moeder: met zijn oogschaduw en felrode lippenstift die zijn lipcontouren overschreed keek hij mijn ouders aan alsof hij smeekte om hem niet te veroordelen. Mijn vader behandelde hem nog altijd als zijn vroegere klant: ze discussieerden nog altijd over religie bij een pilsje. Alleen was hij een zij geworden. Mijn ouders leerden mij in die periode wat mensenliefde was. Je kan je pad misschien wel kiezen, zeiden ze, maar het leven is grillig en op het einde van de rit moet je sterk in je schoenen staan.
You do you
Je principes kunnen gevormd worden door de levensverhalen van mensen. Het is altijd meer dan een zoektocht naar de identiteit. Het is ook een zoektocht naar eigenliefde en eigenwaarde. Je veroordeelt niemand en je zoekt je eigen weg in het leven, was de preek die altijd terugkeerde in gezinsgesprekken tijdens mijn geïsoleerd en beschermd leven in Overpelt. Hipsters zeggen tegenwoordig hetzelfde maar dan in hippe buzzwoordtaal als in ‘you do you’. Enfin, jaren later zag ik haar dwalen door de straten van Hasselt. Toen ze mij zag, zei ze dat de sigaretten haar dood zouden worden. Ze hield haar vergeelde vingers voor mijn ogen. En ik vroeg waarom ze haar nagels niet meer lakte. ‘Ze vonden het niet mooi’, antwoordde ze. Ik weet nog altijd niet wie ze bedoelde met ‘ze’.
Voor de vrouwen zijn
Een meisje snikte zachtjes naast mij in de trein. Ik had geen zin in drama en bedacht dat ze waarschijnlijk gedumpt was door haar vriendje. Dus ik draaide mij om, naar het raam. De trein raasde door Vlaams Brabants grondgebied en ik probeerde mij te concentreren op de verschillende huizen die ik zag voorbijflitsen. Hoeveel beelden zou ik kunnen verwerken op een halve minuut tijd? Rode dakpannen, platte daken, kinderzwembaden, een verloren bal, een scheef hangende schommel, een Volvo, een populier, een postbode die uit zijn dienstwagen stapte, een hond die over de haag probeerde te springen. Ze ging luider snikken. Ik had moeten weten dat een hart niet alleen breekt door vergane relaties maar ook door eenzaamheid. Ik bood haar een papieren zakdoek aan. Ze snoot haar neus en er hing nog wat neusslijm aan haar neusring. Ik hield haar mijn zakspiegel voor en ze lachte, verontschuldigend.
‘Mijn moeder heeft mij buiten gegooid, omdat ik voor de vrouwen ben’, zei ze hikkend en snikkend. Het meisje van toen mailt mij al sinds 2012 een paar keer per jaar. Vorig jaar schreef ze mij nog vanuit Engeland. En elke mail eindigt ze met: ‘heb je nog huizen geteld op de trein?
Kebabtalk
Een vader ademde, leefde en werkte alleen voor zijn gezin. Zijn oudste zoon was verliefd op mij. Ik niet op hem. Of zo deed hij zich voor en ik deed alsof ik ‘het’ niet wist om hem niet in verlegenheid te brengen en speelde het spel mee en wees hem af. De vader bezocht mij in de kebabzaak van mijn moeder. Ik stonk naar de ajuinen en het vet. Hij naar oud bier en zweet. We dronken van onze frisse blikjes bier en frisdrank op het terras op een zwoele zomeravond. De condensdruppels vielen op mijn blote benen. Ik veegde ze af met een theedoek die ik altijd over mijn schouder gooide als ik achter de toog stond.
Gefaald
‘Hij is niet verliefd op jou hoor, je hoeft je niet schuldig te voelen dat je hem hebt afgewezen’, zei de vader. Ik keek nieuwsgierig naar zijn onderlip die trilde en naar zijn ruwe bouwvakkershanden. De stilte duurde een eeuwigheid, het oogcontact een nanoseconde. Hij draaide zich weg. En ik nam een slok van mijn cola.
Waarom mocht de wereld weten dat mijn zoon op mannen valt en ik niet?
‘Weet je ‘het’ dan?’, vroeg ik hem. En hij perste een ja uit de tranenvloed die al een tijdje aan het stromen was. ‘Ik heb gezegd dat hij jou moest uitvragen. Dat je een perfecte schoondochter zou zijn voor ons. Dat hij iemand nodig heeft als jou. Dat hij gelukkig zou zijn met jou. Ik heb zijn geluk voor hem bepaald. Ik heb gezegd dat hij niet weet wat geluk is. En nu zit hij in zijn kamer, doodongelukkig omdat jij hem hebt afgewezen en omdat hij zijn ouders niet gelukkig kan maken. Terwijl ik net wil dat hij gelukkig wordt, ook al is dat met een man.
Waarom mocht de wereld weten dat mijn zoon op mannen valt en ik niet? Omdat hij de wereld vertrouwt en zijn ouders niet. En het enige wat ik wilde is dat mijn gezin zich veilig en geborgen voelde thuis. Ik heb gefaald.’
Mijn vader voegde zich aan ons tafeltje. Onwennig en met zijn gebrekkig Nederlands ondernam hij een poging om van vader tot vader te spreken: ‘kinderen niet makkelijk he, amigo. Mijn zoon en dochter lachen, ik lachen. Andere mensen niet mijn probleem, ik zeg: trap het af! Mijn kinderen gulukkig, ik gulukkig.
Kleffe liefde
En dat is zo’n beetje de rode draad in het leven van mensen die in die jaren in Overpelt op zoek waren naar een plek op deze wereld, die hun seksuele identiteit ontdekten en niet begrepen wat er aan de hand was. Eenzaamheid en verdriet overheersten. Godverdomse Overpelt was soms streng en veroordeelde soms haar inwoners die niet beantwoordden aan het traditionele gezinsmodel.
Ik heb geen kinderen, maar ik bevind mij onder de mensen, dag in dag uit. Ik stel mezelf altijd de vraag hoe ik als moeder zou reageren op mijn kind dat zijn of haar seksuele identiteit en ontwikkeling probeert te begrijpen. En pragmatisme is geen parameter voor identiteits- en seksualiteitsbeleving. Empathie en begrip zijn dat wel. Daarom hebben we geen Orban nodig in het Europa van 2021. We hebben verhalen, feiten en gebeurtenissen nodig om te begrijpen, te vertellen en te beleven. We hebben getuigenissen nodig om geen fouten meer te herhalen. We hebben mensen nodig om andere mensen te redden. We hebben de geschiedenis nodig om te behoeden. En we hebben liefde nodig. Kleffe liefde om de zure azijntaal van de Orban-adepten in Vlaanderen te zoeten.