Een moederhart spreekt
Je hoeft geen moeder te zijn om een moederhart te hebben, zei ik ooit tegen een man die mij vroeg of ik een kinderwens had. Dochters zijn anders, zei een collega die drie zonen heeft. Je kan ook zonder, zei een andere collega die liever carrière maakte, maar in plaats daarvan de kinderwens van haar partner in vervulling bracht. Je bent een egoïst als je geen kinderen op de wereld zet, zei een andere moederkloek. Maar je moet een moederhart hebben en geen moeder worden, antwoordde ik altijd terug.
Instinct
En toen zag ik haar, een Palestijns meisje, uit Gaza. Schreeuwend, huilend en in paniek. Op zoek naar veiligheid en troost. Op zoek naar haar ouders. Naar de warme boezem van haar moeder, de sterke armen van haar vader. Naar de bekende drukte in het bijzijn van haar zussen en broers. Met haar kleine armen had ze haar handboek en notities stevig in een grip. Ze had haar boeken nog net op tijd kunnen redden uit de chaos en de puinhoop. Instinctmatig.
Sommige mensen moeten nadenken als je hen vraagt welke waardevolle zaken ze zouden meenemen bij een ramp of een brand. Zij had er nog niet eens over moeten nadenken. Ze liep weg. Ver weg van het gevaar, misschien op zoek naar een stille plek waar ze in haar gedachten op een schommel zat en de hemel groette bij elke duw die haar vader op de schommel gaf.
Malala
Een meisje met boeken, het is ook de angst van de Taliban. Malala Yousafzai zei het al: ‘Boeken en pennen zijn onze sterkste wapens.’ Ook in Afghanistan, net als in Gaza, schreeuwde een meisje met boeken in haar armen haar pijn, frustraties en angsten uit. Alsof ze wilde zeggen dat ze haar honger naar kennis, haar recht op onderwijs, haar schooltje niet zouden kunnen afpakken. De Taliban zouden haar dromen niet afpakken. En ik schreeuwde innerlijk met haar mee. En zocht naar manieren om haar gebroken hart te herstellen. Huilde mee met haar en haar ouders. En hoopte dat ze die avond in het bed van haar ouders lag, veilig en geborgen, en dat ze haar verhaal kon vertellen aan de mensen die ze blindelings vertrouwde, die haar nooit pijn zouden doen.
Een nachtelijk gesprek
Ik had haar op mijn schoot willen nemen en troostende woorden in haar oren willen fluisteren. En haar over haar haren aaien, dicht tegen mij willen houden zodat ik haar verdriet en angst kon overnemen. Zodat ze zou weten en voelen dat de wereld haar vijand niet is. Dat de wereld haar graag ziet en haar wil zien groeien en bloeien. Dat de wereld haar en haar klasgenoten een toekomst wil geven waarin ze uitgroeien tot onafhankelijke, kritische denkers. Weg van een maatschappij doordrenkt van taboes, in een vrije wereld zonder dogma’s en met vrijheden. Waarin zij als individu wordt gezien en niet als object. Ik had haar verder willen aanmoedigen. Zodat ze haar jonge longen uit haar lijfje kon schreeuwen voor haar rechten en haar leven. Die nacht sprak ik met haar in mijn dromen, met mijn moederhart dat al zo vaak had gehuild om kinderen in nood.
‘Het zijn jouw boeken, kleintje, het is jouw toekomst. Het is jouw leven! Schreeuw luid, zodat de wereld jou kan horen.’
Ik heb de honger naar kennis en de frustraties van een meisje dat niet mocht studeren van dichtbij gezien. Dus leer alsof je leven ervan afhangt. Omdat kennis verrijkt. Je kan leven in armoede zonder dat je fysieke honger ervaart. Maar geestelijke honger, intellectuele armoede is een levenslange gevangenisstraf: dwalend in onwetendheid, niet wetende of je ooit kan ontsnappen uit het verstikkende keurslijf dat een meisje vanaf haar geboorte krijgt toebedeeld. Kennis stopt niet bij één boek. Leer het plezier van levenslang studeren kennen.
Angst voor boeken
Schrijf! Ik beeld me jou in met je kleine vingertjes en korte nagels rond je pen. Het puntje van je tong uit je mond terwijl je de krullen van de letters zorgvuldig en traag op je blanco papier trekt. Trots dat er geen vlekken van je pen zijn achtergebleven op je takenblad. Misschien ga je ooit journalist worden, of auteur, en schrijf je over het leven in oorlogsgebied.
Lees! Die eerste woorden, die eerste lettergrepen, stotterend en traag. Het kostte jou misschien de grootste moeite om die woorden te ontleden. En je hoopt ooit even vlot te kunnen lezen als je leerkracht, zonder leesfouten te maken. Was er een bibliotheek in je buurt dan had je ongetwijfeld meer gelezen. Maar lees elke krant, elk boek dat je in handen krijgt.
Onthoud, vergeet nooit! Onthoud dat niet alle mannen jou in je ontwikkeling willen tegenhouden. Maar vergeet nooit dat het mannen zijn die jouw boeken willen verbieden en jou de toegang tot onderwijs willen ontzeggen. De angst van een paar mannen voor een meisje met boeken is zo groot dat de wereld geschokt toekijkt naar de bomaanslag op jouw schooltje. Onthoud dat rechtvaardigheid ooit terugslaat.
Praat! Praat over de gebeurtenissen zodat de geschiedenis ze nooit kan wissen. Er zijn mensen die jou en je klasgenoten als minderwaardig beschouwen. Geschiedenis kan je niet herschrijven. Je kan de geschiedenis wel vastleggen aan de hand van getuigenissen. Jouw stem is van onschatbare waarde. Laat niemand je iets anders wijsmaken.
Het recht om gulzig te leven
Luister! Ik luisterde als klein meisje naar mensen die de kunst van het redevoeren dagelijks beoefenden. Luister om te leren, om te denken en om te communiceren. Luister vooral om je eigen mening te vormen. Wees nieuwsgierig en stel vragen. De meeste antwoorden worden niet uitgesproken omdat de vragen niet oprecht zijn.
Wees gulzig! Neem nooit genoegen met simplismen. En neem nooit genoegen met enkel godsdienst in het leven. De wereld van de Taliban is te eng. Jij mag ambitieus zijn. Jij hebt het recht om het leven gulzig te leven. Gepassioneerd zijn door iets is wat het leven zo spannend maakt. Wanneer de passie in je sterft, dan is het leven ondraaglijk.
Heb lief. Verover de harten van mensen met je authentieke zelve, met de liefde die in jouw hart bruist. Laat je hart overlopen met warme gevoelens zodat je andere mensen ook gelukkig kan maken. Maar heb in de eerste plaats jezelf lief. De Taliban hebben nooit liefde gekend. De puurste liefde is de liefde van een moeder. Ik denk dat hun moeders gebukt gaan onder schuldgevoelens en zich elke dag afvragen of ze hun zonen niet genoeg liefde hebben gegeven.
Wees bescheiden, trots en integer. Probeer altijd de afweging te maken of de stappen die je neemt in het leven correct zijn. Naar jezelf en naar je omgeving toe. Kwets niemand met hoogmoed en vergeet nooit waar je vandaan komt. Vandaag galmt de bomaanslag nog levendig na in je oren, maar de naschokken van deze aanslag zullen nog lang nagalmen in je ziel. Vergeet jouw klas- en schoolgenoten die zijn omgekomen tijdens deze aanslag niet. En buig je hoofd voor de verschillende nabestaanden. Zij moeten verder zonder hun geliefde dochter. Jij bent nu een dochter van ze allemaal. Je kleine, fragiele schouders zullen ook deze verantwoordelijkheid moeten dragen.
Veerkracht
Omarm je hele zijn. Jij bent jij. Een klein meisje met grote dromen, een gekwetst vogeltje dat opnieuw moet leren vliegen. Je weet het misschien nog niet, maar er schuilt een veerkracht in elke persoon waar je versteld van zou staan. Die veerkracht zal jou opnieuw doen vliegen. Vandaag nog niet, morgen ook nog niet. Laat de ziel haar werk doen zodat je opnieuw kan vliegen. Zodat je de persoon kan worden die jij wilt worden. In alle vrijheid.
Maar voor nu, neem je tijd om de verschrikking te verwerken. En laat je in slaap wiegen met je boeken dicht tegen je aan. Laat de nacht je omhelzen en droom zacht. Droom de zoetste dromen, waar je vliegt over bloemenweiden en heuvels, zorgeloos en uitbundig zoals elk kind op deze wereld zou moeten zijn. Weet dat de wereld jouw tranen heeft opgevangen. Opdat je ooit terug je kindertijd kan beleven en vrolijk huppelend naar school kan gaan.